Akıllı Sözleşme Nedir? Smart Contract Nedir?

Bilgisayar bilimcisi Nick Szabo 1990’ların sonunda akıllı sözleşme kavramını ortaya attığında açıklamak için, otomat örneğini kullanmış ve otomatların modern Akıllı Sözleşmelerin öncülü olarak değerlendirebileceğini belirtmişti.  Sizin için Akıllı Sözleşme Nedir? sorusuna yanıt aradık.

Akıllı Sözleşme Nedir?

Otomat örneğinde basit bir sözleşme söz konusudur. Kullanıcı makinaya bozuk para atar ve makine de bunun karşılığında kullanıcının istediği ürünü verir.

Bir Akıllı sözleşme de aynı mantığı dijital koşullarda uygular. Koda, bu sözleşmeye iki ether gönderildiğinde “Merhaba, Dünya!” yanıtını gönder gibi basit bir görev girilir.

Akıllı Sözleşme yalnızca bir kod’dur. Burada bahsi geçen ‘Kod’ gerçek anlamda akıllı yada ‘Sözleşme’ bildiğimiz anlamda bir sözleşme değildir. Kod, belli komutlar üzerine kendi kendine harekete geçtiği için akıllı, Sözleşme ise partiler arasındaki anlaşmaların yerine getirilmesini sağladığı için bir anlamda sözleşmedir.

Yukarıda bahsettiğimiz işlem Ethereum ile yapabileceklerin en basit örneklerinden biridir. Birçok sözleşmeyi birbirine bağlayan daha sofistike uygulamalar yaratılabilir ve yaratılmıştır da.

Akıllı Sözleşmeler Nasıl Çalışır?

Ağın tümüne dağıtılmış ve kopyalanmış olan Akıllı kontratların kaynak kodları değiştirilemez ve ağı kullanan herkes tarafından görülebilir.

Akıllı Sözleşmeler yalnızca şartlar yerine getirildiğinde, tasarlandıkları işlemler için harekete geçerler. Verilen herhangi bir görevi otomatik hale getirebilen Akıllı sözleşmeler tetiklenmedikleri sürece harekete geçmezler.

Uygulamaya konan Akıllı Sözleşmeler değiştirilemez ancak öncesinde eklenen özel bir fonksiyon sayesinde silinebilirler. Üzerlerinde kötü niyetli oynamalara karşı dirençli kodlardır.

Farklı yollardan, çeşitli merkeziyetsiz uygulamalar yaratmak için kullanılabilirler ve güven ilişkisi gerektirmezler. Blockchain teknolojisi sayesinde verinin doğruluğu garanti altındadır.

Akıllı Sözleşmelerin fonksiyonları değiştirilemez ve yeni özellik eklenemez. Sadece ”kendini yok etme” fonksiyonu varsa silinebilir.

Eğer sözleşmeyi oluşturan kişi ”kendini yok etme” fonksiyonu eklenmediyse bu opsiyon da kullanılamaz. Fakat “Güncellenebilir Akıllı Sözleşmeler” geliştiricilere “değiştirilemezlik” hususunda bazı esneklikler tanır.

Bir sözleşme birçok küçük sözleşmeye bölünebilir ve bunların bazıları değiştirilemez bazıları için ise ‘silme’ fonksiyonu etkin tercih edilebilir.

Akıllı Sözleşmelerin Avantajları 

Akıllı Sözleşmeler kişiselleştirilebilir ve farklı sektörlerde pratik çözüm araçları olarak kullanılabilirler. Otonom çalışma kabiliyetleri ve merkeziyetsiz yapılarının getirdiği şeffaflıkla birlikte faaliyet giderlerini de düşürebilirler.

Akıllı Sözleşmeler çok geniş kullanım alanlarına sahiptir; Oyunlar, merkeziyetsiz borsalar, tedarik zinciri, sağlık hizmetleri, kripto cüzdanları, yardım faaliyetleri, mobil uygulamalar, finans kurumları ve DeFi’ler bunlardan bazılarıdır.