Ethereum

Henüz 19 yaşındayken (2011) Bitcoin’e ilgi duymaya başlayan, “Bitcoin Magazine” isimli online haber sitesini kurarak pek çok makaleye imza atan Rus bilgisayar programcısı Vitalik Buterin, 2013’ün sonlarında, ‘‘Her tür uygulama geliştiricisinin kullanabileceği, üzerinde merkezi olmayan uygulamalar oluşturulabilecek bir platform’’ olan Ethereum hakkındaki raporunu yayımladı. Sizin için Ethereum Nedir? (ETH) Ether Nedir? Güvenli Midir? Ethereum Madenciliği Nasıl Yapılır? sorularına yanıt aradık.

Ethereum Nedir?

2014’ün Temmuz ve Ağustos aylarında gerçekleşen çevrimiçi katılımcılar tarafından finanse edilerek hazırlanan platform, yine kurucusu ve geliştiricilerinden biri olan Kanadalı Buterin tarafından 30 Temmuz 2015 yılında ABD’nin kuzeyinde gerçekleştirilen Bitcoin konferansında tanıtılarak, açıklanmasının ardından 2 yıl gibi kısa bir sürede, 72 milyon jetonla (Ether) hayata geçmiş oldu. Ethereum, en basit tanımla geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmasını ve dağıtmasını sağlayan, Blockchain teknolojisine dayanan açık kaynak kodlu bir platformdur. Herhangi bir yöneticisi olmayan dolayısıyla tamamen otonom bir yapıya sahip olan platform, dünya çapında binlerce gönüllünün bilgisayarından çalıştırıldığı için bir merkezi yoktur ve tamamen çevrimiçidir. Kullanıcıların kişisel verilerinin kendi bilgisayarlarında kalmasını tercih eden sistemin, çeşitli uygulamalar, videolar gibi içeriklerinin kontrolü, App Store veya YouTube gibi sunucu hizmetlerin kurallarından bağımsız şekilde tamamen yaratıcıların kontrolündedir.

Ether (ETH) Nedir?

Ether ve Ethereum terimleri insanlar tarafından sıklıkla karıştırılıyor ve hatta birbirinin yerine kullanılabiliyor. Ether, blokchain tabanlı dijital jeton veya kripto para birimidir. Başka bir deyişle, Ether madeni para Ethereum ise onun platformudur. Bununla birlikte, Ethereum blok zincirinde uygulamalar veya “akıllı sözleşmeler” oluşturmak isteyen geliştiriciler, Ether jetonuna ihtiyaç duyarlar. Kullanıcılar Ether ile Ethereum ağı dışında hizmet satabilir ve Ether’le ödeme kabul edebilirler. Ether jetonları tıpkı Bitcoin gibi borsalarda nakit olarak satılabilir.

Ethereum İle Bitcoin Arasındaki Fark Nedir?

Tokenlerinin kullanıcılar arasında aktarılmasına izin veren bir kripto para birimi ve merkezi olmayan bir ödeme ağı olan Bitcoin ile aynı klasmanda olduğu düşünülse de, durum oldukça farklıdır. Her ne kadar devamlı kıyaslansalar da, Ethereum ve Bitcoin tamamen farklı hedeflere sahip iki ayrı projedir. Ethereum projesi akıllı sözleşmeler ile çalışan, merkeziyetsiz bir platformdur ve sistemin kendisi geleceğe dair pek çok büyük hedef güder. Bu sözleşmeler, Ethereum düğümlerini çalıştıran cihazların oluşturduğu, bilgi işlem ağı “Ethereum Virtual Machine” üzerinde çalışır. Merkezi olmayan platform, dünyanın her yerinden isteyen herkesin bir Ethereum düğümü oluşturup çalıştırabileceği anlamına gelir. Akıllı sözleşmeler ücrete tabidir. Bu işlemlerin yerine getirilmesi için düşük de olsa ücret taleb edilir. Ether düğümlerini çalıştıran insanlar, Bitcoin’de olduğu gibi, hesaplama gücü sağlar ve Ether’le ödeme alırlar. Başka deyişle Bitcoin sadece blockchain tabanlı ödeme ağıyken, Ethereum, Blockchain ile dağıtılmış, birçok şey için kullanılan yada kullanılabilecek olan bir, bilgi işlem ağdır. Akıllı sözleşmeler henüz kusursuz değildir. Hacklenmeleri çok zor olsa da kodları hazırlayan kişilerin yapabileceği bazı hatalar ciddi sorunlara neden olabilir. Ethereum ikinci nesil blockchain dalgasının ilk örneğidir ve dünden bugüne öncülükte ki başarısını istikrarla sürdürmektedir. Tabi ki Bitcoin’le muhtelif benzerlikler gösterir fakat iki blockchain birbirinden son derece farklıdır ve her biri diğerine kıyasla kendine has avantajlara sahiptir.

Akıllı Sözleşme (Smart Contrat) Nedir?

Bilgisayar bilimcisi Nick Szabo 1990’ların sonunda akıllı sözleşme kavramını ortaya attığında açıklamak için, otomat örneğini kullanmış ve otomatların modern akıllı sözleşmelerin öncülü olarak değerlendirebileceğini belirtmişti. Otomat örneğinde basit bir sözleşme söz konusudur. Kullanıcı makinaya bozuk para atar ve makine de bunun karşılığında kullanıcının istediği ürünü verir. Bir akıllı sözleşme de aynı mantığı dijital koşullarda uygular. Koda, bu sözleşmeye iki ether gönderildiğinde “Merhaba, Dünya!” yanıtını gönder gibi basit bir görev girilir. Akıllı Sözleşme yalnızca bir kod’dur. Burada bahsi geçen ‘Kod’ gerçek anlamda akıllı yada ‘Sözleşme’ bildiğimiz anlamda bir sözleşme değildir. Kod, belli komutlar üzerine kendi kendine harekete geçtiği için akıllı, Sözleşme ise partiler arasındaki anlaşmaların yerine getirilmesini sağladığı için bir anlamda sözleşmedir. Yukarıda bahsettiğimiz işlem Ethereum ile yapabileceklerin en basit örneklerinden biridir. Birçok sözleşmeyi birbirine bağlayan daha sofistike uygulamalar yaratılabilir ve yaratılmıştır da.

Ethereum Madenciliği Nasıl Yapılır?

Blockchain’in adil şekilde güncellenebilmesini ve ağın tek bir karar mercii olmadan çalışabilmesini sağlayan madencilik, ağın güvenliği için kritik öneme sahiptir. Kripto para madenciliği, bir bakıma karmaşık matematik sorunlarını çözme sürecidir. Madenciler bu matematik problemlerini harcamaya ayırdıkları bilgisayar gücü ve mesaisine ayırdıkları vakit ile Ether işlemlerinin doğrulanmasını sağladıkları için, kripto para ağının mihenk taşlarıdırlar. Bunun yanı sıra, çalışma ispatı görevlerini başarıyla tamamladıkça ödül olarak Ether aldıkları için, yeni Ether tokenleri oluşturmakla da yükümlüdürler. Katılan madenci sayısı arttıkça, problemler otomatik olarak çözülmesi daha da zor hale gelir. Dolayısıyla ödüller küçülürken çözmek için zaman ve işlem gücü artar. Ancak, Ether’in değeri yükselmeye devam ettiği için, madencilerin aldığı ödüller hala tatmin edici boyutlardadır. Birçok insan madenciliği ideolojik bir teşvik olarak da görmektedir. Bu sayede ağı doğrudan desteklediklerini de düşünürler. Ayrıca yeni  oluşturulmuş etherlerden de (2 ETH) faydalanmaktadırlar.

Toplam Kaç Adet Ether Bulunur?

Ethereum toplam üretimi herhangi bir sınırlamaya tabi değildir. Bitcoin ve pek çok kripto paranın aksine Ethereum arzı herhangi bir rakamla sınırlandırılmamıştır. Ethereum arzına yönelik getirilen tek kısıtlama; yıllık çıkarılabilecek Ether miktarına getirilen, 18 milyon adeti aşmama sınırlamasıdır. Ethereum üretim adedi yıllık bazda 18 milyon adet olarak belirtilse de zamanla azalarak 4,7 milyon adede kadar gerilemiş, daha sonra Vitalik Buterin Ethereum 2.0 güncellemesi sonrasında arzın önemli ölçüde azaltılacağını belirtmesinin ardından, yılda maksimum ETH çıkarma adedi 2 milyon adede kadar çekilmiştir. Ethereum geliştiricisinin ‘Arz sınırına uyulması için coin yakımına gidileceği’ açıklamasını da not düşmekte fayda var.

Ethereum un Avantajları Nelerdir?

Ethereum’da herhangi bir verinin değiştirilmesi mümkün olmadığı için üçüncü tarafların verilerde herhangi bir değişiklik yapması olası değildir. Platformda sansür söz konusu olmadığı için herhangi bir şekilde rüşvet verilmesi ve kaydedilmesi de olası değildir. Ethereum; zannedilenin aksine son derece güvenli bir platformdur. Kriptografi kullanılarak güvence altına alınan Ethereum; bilhassa dışarıdan gelecek saldırılara karşı çok iyi bir şekilde korunmaktadır. Platformda herhangi bir aksaklık yaşanması da mümkün değildir zira Blockchain üzerinde çalışan uygulamalar; kullanılamaz hale gelemezler. Ayrıca, kapatılmaları da ihtimal dışıdır.

Ethereum’un Dezavantajları Nelerdir?

Akıllı sözleşme kodları muhtelif kişiler tarafından yazılmasından dolayı, ne kadar iyi oldukları da yazan kişiye bağlıdır. Ethereum üzerindeki kod hataları; birtakım geçici sorunlara yol açabilir, ancak, herhangi bir saldırının platformu durdurması mümkün değildir. Merkezi bir kişi yada kurum tarafından yapılan eylemler; uygulamanın merkeziyetsiz olması hususuna zarar verebilir. Ethereum saniyede sadece 15 işlem gerçekleştirebilmektedir. Hali hazırda Akıllı sözleşme yapabilen Neo blockchain’i ise saniyede 10 Bin işlem gerçekleştirebilmektedir. Ethereum geliştiricileri ölçeklenebilirlik sorunlarını çözemezlerse organizasyonlar akıllı sözleşmeleri ve dApp’ler için Ethereum yerine başka blockchain’leri kullanmayı düşünebilir. Eğer bu yaşanırsa Ethereum’un geleceği zora girecektir. Lakin Ethereum geliştiricileri tabi ki sorunların farkında ve avangart yaklaşımları sayesinde yatırımcılarında, bu gibi sorunları aşmakta zorlanmayacakları gibi bir intiba çoktan bırakmış gibi görünmektedir. Ethereum Nedir? (ETH) Ether Nedir? sorularını yanıtlamaya çalıştık. Sizin de konu hakkındaki fikirlerinizi almak ve benzeri sorularınıza yanıt bulabilmeniz adına buradayız.