XLM Nedir? Stellar Lumens Nedir?

17 Chris Larsen ile Ripple’da işlerin nasıl yürüyeceğine dair ciddi fikir ayrılıkları yaşayan Jed McCaleb 2014 yılında, başta eski avukat Joyce Kim, Teknoloji Direktörü Nicolas Barry ve Bilgisayar Bilimleri profesörü David Mazières gibi zeki insanların organize olduğu bir ekiple harekete geçerek, (Stellar Development Foundation) Staller’i kurar. Sizin için XLM Nedir? Stellar Lumens Nedir? sorularına yanıt aradık.

XLM (Stellar) Nedir?

Günümüzde faaliyet göstermeyen Mt. Gox borsasının ve merkeziyetsiz dosya paylaşım ağı eDonkey’in de yapımcılarından olan McCaleb’in birincil amacı, Ripple gibi bankalara odaklanmak yerine, bankasız çalışanlara da bankacılık hizmeti verebileceği bir sistem geliştirmektir. Stellar ağı, farklı varlıklar arası değer transferine olanak sağlayan açık kaynaklı, dağıtık sistemli ve topluluğa ait bir blockchain ağıdır.  Stellar şirketi bu transferleri olabileceği en asgari tutara gerçekleştirmeyi hedeflemektedir. Bunu yaparken her gelir seviyesinden insanın, düşük maliyetle finansal servislere erişim sağlamasını, dolayısı ile ulaşılabilir bir sistem kurmayı amaçlamıştır. Stellar ağının kendi dijital para birimi Lumens (XLM) olarak adlandırılır. Her Stellar hesabında, Stellar ödeme sisteminin istenmeden tekrar tekrar kullanılmasının (spam) önüne geçmek için küçük miktarda Lumens tutulması zorunlu kılınmıştır. Bir kullanıcı, sahip olduğu Lumens sayesinde sahip olduğu herhangi bir para birimini diğer kullanıcıya farklı bir cinsten gönderebilir. Sistem Akıllı Sözleşmeleri de desteklemektedir. Stellar, bir yandan Stellar’ın kod tabanının bakımına yardım eden, diğer yandan Stellar topluluğunu destekleyen, kâr amacı gütmeyen Stellar Geliştirme Vakfı tarafından desteklenmektedir. XLM Nedir? Stellar Lumens Nedir? sorularını sanırım yanıtladık. Şimdi XLM Nedir? Stellar Lumens Nedir? sorularının beraberinde getirdiği diğer soru işaretlerini cevaplandırmaya çalışalım.  

Fork (Çatallanma) Nedir?

Kripto para birimlerinin bağlı olduğu mevcut blockchain ağlarında ayrı kopyalar halinde bölünmesine Folk (çatallanma) adı verilir. Fork işlemi bazen sistemde bulunan bir hatanın giderilmesi veya geliştirilmesi amacı ile, bazı durumlarda ise blockchain ağından ayrılarak kurulan yeni blockchain sistemi ile kendi kripto para birimini çıkartması şeklinde gerçekleşir. Örneğin; Bitcoin’de bulunan bazı hataların (hız, güvenlik vs.) düzeltilmesi amacı ile bir fork (çatallanma) gerçekleşmiş ve bu fork sonucunda bir altcoin (Bitcoin Cash) ortaya çıkmıştır.

Ripple İle Stellar Arasındaki Benzerlikler Nelerdir?

Stellar ve Ripple arasındaki en önemli felsefi fark ödemelere olan yaklaşım metotları ile ilgilidir. Stellar’ın amacı hızlı ve düşük maliyetli ödemeleri gönderip almaları için özellikle gelişmekte olan ekonomilerdeki ortalama insanlara fayda sağlamakken, Ripple’ın amacı, bankaların çok düşük maliyetle yada maliyetsiz bir şekilde uluslararası hızlı ödemeler gerçekleştirebilmeleri için hizmet vermektir. Stellar’ın ilk etapta Ripple protokolü üzerine kurulmuş olması, birçok insanda Stellar’ın bir Ripple fork’u olduğu yanılgısına yol açmıştır. Ancak Kasım 2015’te Stellar’ın kaynak kodu Stellar Fikir Birliği Protokolü’yle değiştirilmiştir. Bu yeni kod; Python, Java, Ruby, JavaScript ve .Net de dahil olmak üzere başlıca çeşitli programlama dillerinden Yazılım Geliştirme Kit’leriyle birlikte gelmiştir. Ripple Labs CEO’su Chris Larsen ve kurucu ortağı Jed McCaleb’in yollarını ayrırken, Jed McCaleb’in Stellar Lumens girişimini gerçekleştirmesine sebep olan Mt. Gox hack’i felaketine de değinmekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Mt. Gox Hack’i Nedir?

Ripple’ın kurucu ortağı Jed McCaleb’in 2015’te ekipten ayrılması hakkında farklı kaynaklar farklı sebepler öne sürdüğü üzere tam olarak neden ayrıldığını söylemek abesle iştigal olur. Fakat New York Observer’daki 15.000 kelimelik çok eleştiri alan bir yazıda McCaleb’in Mt. Gox’daki hack’ten sonra kötüye giden şöhretinden dolayı ayrılmaya zorlandığından bahsedilmektedir. Bitcoin tarihinin şimdiye kadarki en büyük hack’i olarak bilinen Mt. Gox hack’i kullanıcılarına 460 milyon dolar değerinde Bitcoin’e mal olmuştur. O zamanlar Mt. Gox dünyanın en büyük borsasıydı ve tüm Bitcoin işlemlerinin %70’ini gerçekleştiriyordu. McCaleb siteyi hack’ten neredeyse on yıl önce online alım satım platformu olarak kurmuştu. Hack’ten sonra Wells Fargo kullanılabilir bakiyesi olan kripto şirketlerinin tüm hesaplarını askıya alarak şirket sahiplerini zor duruma düşürdü. Kapanışına kadar 20 yıllık bir iş birlikteliği olan Ripple Labs hesabı da buna dahildir. O sıralar Ripple Labs CEO’su Chris Larsen, McCaleb’in şirketle herhangi bir bağının kalmaması gerektiğini dile getirdi. Ripple’da kurul üyesi olarak görev alması bile Ripple’ın Mt. Gox’la bağdaştırdığından tanıtım krizine yol açmıştı.

Yollar Ayrılıyor

Bu noktadan sonra Ripple’ın CEO’su ve McCaleb arasında pek çok tartışma gerçekleşti. Bir noktada McCaleb Larsen’ın ayrılmasını istedi. Yönetim kurulu kararı Larsen’ın 5-1 oyla yönetimde kalmasını istedi (1 oy tabii ki de McCaleb’di). McCaleb sonrasında İrlanda menşeili yatırımcısı Stripe’dan Stellar Lumens için 3 milyon dolar yardım aldı. Yapılan yatırımlar Well Fargo’nun Bitcoin özel görev komitesini kapatmasına yakın olduğundan Stripe, Well Fargo’yla arasındaki ilişkiden dolayı Stellar’la resmi mesafesini korudu. Ancak ortaklık kamu bilgilendirmesiyle tam gaz devam etti. Sonrasında McCaleb birçok iddianın düşürülmesi için Coindesk’le konuşarak; New York Observer’da yer alan hikayenin tek taraflı olduğunu ve birçok yanlış ifadenin yer aldığını dile getirdi. McCaleb’in reddettiği noktalardan biri Stellar’ın Yönetici Müdürü Joyce Kim üzerine odaklanan hikayeydi. Joyce Kim Stellar’da McCaleb’le birlikte çalışmak için Ripple’dan ayrılmıştı. Hikaye, Kim’i McCaleb’in yakın arkadaşı gibi göstermiş ve Kim’e görmemesi gereken konuşmalara erişim verildiğini iddia etmişti. Ancak dediğim gibi New York Observer’ın hikayesi daha sonra McCaleb tarafından yalanlandı. McCaleb verilen bilgilerin yanlış olduğunu ve taraflı iddialarla dolu olduğunu belirtti. Blockchain topluluğu içerisinde McCaleb’in saygınlığına olan kuşkulara rağmen Stellar en meşhur kripto para birimleri arasında yer aldı, IBM gibi teknoloji devleriyle anlaşmalar yaptı!

Stellar İle Madencilik Yapılır mı?

Stellar aynı Ripple gibi madencilik yoluyla çıkarılmamaktadır. Stellar ağı 2014 yılında faaliyete başladığında, %1 yıllık enflasyon oranı ile 100 milyar Lumens oluşturulmuş. Buna karşın Ekim 2019’da yapılan bir topluluk oylaması ile enflasyon mekanizmasına son verilmiş ve Kasım 2019’da toplam Lumens arzı, daha fazlası üretilemeyecek şekilde yaklaşık 50 milyar Lumens düzeyine indirgenmiştir. Serbest piyasada 20 milyar civarı Lumens bulunmaktadır. Kalan 30 milyar Lumens’in sahibi Stellar Geliştirme Vakfı, elindeki miktarı Stellar ekosistemini desteklemek için kullanıyor olsa da kalan Lumens arzının da kademeli olarak açık piyasaya girmesi beklenir.

Stellar’ın Avantajları Nelerdir?

Ağ’ı aracılığı ile doğrudan para alışverişi yapmaya imkan vermesi Stellar Lumens’i, diğer birçok kripto para biriminden ayırmaktadır. Bu işlem kolaylığı yatırımcısına sadece cebinden değil, zamandan da tasarruf ettirmektedir. Her hesabın cüzdan bölümünde mutlaka en az 20 Lumens bulundurulması zorunlu tutulduğu üzere, söz konusu ağın her zaman belirli bir trafiğe de sahip olması sağlanmaktadır. Piyasalarda sıklıkla kullanılan bir birim olduğu için hemen hemen tüm kripto paralarla değiştirilebilmekte ve bu sayede birbirine dönüşmesi mümkün görünmeyen paralar arasında da bağlantı kurulmasını sağlamaktadır. Stellar, her gönderim işlemi için 0,00001 Lumen ücret talep eder. Bu ücret Lumen transferini çok ucuz bir hale getirmektedir ve aynı zamanda ağa sızmaya çalışan kötü niyetli kullanıcıların önünde de bir engel oluşturmaktadır. Böylece yatırımcısına ucuz ve güvenilir bir hizmet sunmaktadır. Tüm bu avantajlar ve işlevsellik ile yatırımcıyı kendine hızla çekmekte olan Stellar Lumens’in, Stellar Lumens Lobstr Mobil Cüzdan ve Stellar Lumens Lobstr Mobil Cüzdan olmak üzere iki cüzdanı vardır. Cüzdanların birisi İOS ve Android diğeri ise Windows , Mac ve Linux tarafından desteklenmektedir. XLM Nedir? Stellar Lumens Nedir? sorularını yanıtlamaya çalıştık. Sizin de konu hakkındaki fikirlerinizi almak ve benzeri sorularınıza yanıt bulabilmeniz adına buradayız.